Κάμερες Σώματος – Πως η εξέλιξη τους και η ενσωμάτωση ΑΙ ενισχύουν το ρόλο τους στη δημόσια ασφάλεια

Μέχρι πριν λίγα χρόνια, η κάμερα σώματος (body camera) θεωρούνταν εξοπλισμός μόνο για τα πιο καινοτόμα αστυνομικά τμήματα ή τις εταιρείες ασφαλείας που ήθελαν να προβάλουν μια εικόνα διαφάνειας. Πλέον, όμως, η πραγματικότητα έχει αλλάξει ριζικά: οι body cameras είναι ο κανόνας σε πολλές σύγχρονες υπηρεσίες δημόσιας ασφάλειας, στα ΜΜΜ, στα νοσοκομεία και στα μεγάλα events.

Του Χρήστου Κοτσακά

Η βασική διαφορά με περασμένα χρόνια, σχετικά με τις κάμερες που «φοριούνται» στο σώμα και ενσωματώνονται στη στολή ή άλλον εξοπλισμό του ιδιωτικού ή δημόσιου προσωπικού ασφάλειας, δεν βρίσκεται στο ίδιο το μέσο, αλλά στον τρόπο που αυτό «συνεργάζεται» με τα υπόλοιπα εργαλεία της ψηφιακής ασφάλειας.

Τα σημερινά συστήματα αυτής της κατηγοράις δεν λειτουργούν αποκομμένα. Η διασύνδεση των body cameras με πλατφόρμες ανοικτής αρχιτεκτονικής και ολοκληρωμένα Video Management Systems αλλάζει τα πάντα: η κάμερα δεν είναι απλώς ένα «μάτι», αλλά μέρος ενός πολυεπίπεδου δικτύου που συνδυάζει εικόνα, ήχο, μεταδεδομένα, τοποθεσία και real-time alerts. Κάθε περιστατικό, είτε αφορά έναν διαπληκτισμό είτε μια επέμβαση για πρώτες βοήθειες, αρχειοθετείται αυτόματα, συνδυάζεται με άλλα δεδομένα και δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό παζλ που είναι διαθέσιμο όποτε χρειαστεί.

Ο επαγγελματίας της ασφάλειας κερδίζει δύο πράγματα: διαφάνεια και ταχύτητα. Μέσα από τα αυτοματοποιημένα workflows, το βίντεο που καταγράφεται ταξινομείται αυτόματα, συνδέεται με το συμβάν και μπορεί να ανακτηθεί στη στιγμή για επιχειρησιακή ή νομική χρήση. Οι παραδοσιακές «μαύρες τρύπες» όπου τα βίντεο χάνονταν σε αποθήκες ή απλώς δεν ανασυρόταν ποτέ, ανήκουν στο παρελθόν. Σήμερα, η πρόσβαση είναι καθολική, με δυνατότητες άμεσης αναζήτησης, λήψης αποσπασμάτων και διαμοιρασμού στο εσωτερικό ή και σε τρίτες αρχές, εφόσον απαιτείται.

Η μεγάλη τομή αυτής της διαδικασίας είναι ότι κάθε φορέας – από ένα αστυνομικό τμήμα έως μια ιδιωτική εταιρεία – μπορεί να εφαρμόσει το δικό του πλαίσιο συμμόρφωσης, να ορίσει πολιτικές προστασίας δεδομένων, διατήρησης αρχείων, αλυσίδας διαχείρισης αποδεικτικών στοιχείων και ελέγχου. Η τεχνολογία δεν λειτουργεί με ενιαίες, γενικές πρακτικές, αλλά προσαρμόζεται στο νομικό και επιχειρησιακό περιβάλλον κάθε οργανισμού. Αυτό είναι που προσδίδει στις φορητές κάμερες καταγραφής τον ρόλο ενός στρατηγικού πόρου και όχι ενός απλού τεχνολογικού βοηθήματος.

Τεχνητή νοημοσύνη και real-time πρόληψη: Από το βίντεο στον αλγόριθμο

Το δεύτερο κύμα καινοτομίας έρχεται μέσα από την τεχνητή νοημοσύνη, τα big data και τα αυτοματοποιημένα συστήματα ανάλυσης. Οι σημερινές λύσεις δίνουν τη δυνατότητα για real-time επεξεργασία των streams: το σύστημα αναλύει εικόνα και ήχο, εντοπίζει ύποπτα αντικείμενα ή κινήσεις, αναγνωρίζει πρόσωπα και σήματα κινδύνου και ειδοποιεί πριν το συμβάν εξελιχθεί σε κρίση. Η αυτοματοποίηση αυτή επιτρέπει στους επαγγελματίες της ασφάλειας να λειτουργούν προληπτικά και όχι απλώς κατασταλτικά.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα υλοποίησης τέτοιων συστημάτων συναντάμε τόσο σε αστυνομικές δυνάμεις μεγάλων πόλεων όσο και σε διεθνή αεροδρόμια και στάδια. Η χρήση αναγνώρισης προσώπου επιταχύνει την αναγνώριση ατόμων υψηλού κινδύνου, ενώ τα συστήματα ανίχνευσης όπλων έχουν τη δυνατότητα να ανιχνεύσουν όπλα μέσα σε πλήθος και να στείλουν haptic feedback στον χρήστη ή ηχητικό alert στο κέντρο ελέγχου, πριν καν γίνει αντιληπτό το περιστατικό από το προσωπικό.

Στα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ίδιο τεχνολογικό οικοσύστημα χρησιμοποιείται για την πρόληψη επεισοδίων: οι κάμερες σώματος σε ελεγκτές και οδηγούς διασυνδέονται με analytics που ανιχνεύουν μη φυσιολογική κινητικότητα, βοηθώντας στην έγκαιρη επέμβαση σε περιπτώσεις συνωστισμού, διαπληκτισμών ή ακόμη και απειλής για το προσωπικό. Σε μεγάλα events και φεστιβάλ, η διασύνδεση των body cameras με live feeds από σταθερές κάμερες δίνει μια πλήρη εικόνα στο κέντρο ελέγχου, επιτρέποντας γρήγορες και τεκμηριωμένες αποφάσεις όταν το πλήθος ή το συμβάν το απαιτεί.

Εξίσου σημαντική είναι η δυνατότητα των σύγχρονων συστημάτων να μετατρέπουν το αρχείο βίντεο σε εργαλείο εκπαίδευσης: τα πραγματικά περιστατικά χρησιμοποιούνται για αναλύσεις, για επανάληψη σεναρίων, για ανάπτυξη νέων πρωτοκόλλων και για τη βελτίωση της εκπαίδευσης του προσωπικού. Η ανάλυση των δεδομένων αποκαλύπτει trends, λάθη, ευκαιρίες βελτίωσης και ενισχύει τη δημιουργία μιας κουλτούρας συνεχούς αυτοαξιολόγησης και διαφάνειας.

Ο ρόλος των body cameras σε φεστιβάλ, γήπεδα και μαζικές εκδηλώσεις

Η χρήση των body cameras σε μαζικές εκδηλώσεις είναι ίσως ένα από τα σημαντικότερα παραδείγματα της νέας πραγματικότητας στη δημόσια ασφάλεια. Από τα μεγάλα μουσικά φεστιβάλ και τις αθλητικές διοργανώσεις μέχρι τις εμπορικές εκθέσεις και τα συλλαλητήρια, η παρουσία καμερών σώματος στο προσωπικό security αποτελεί το νέο στάνταρ. Εδώ, το διακύβευμα δεν είναι μόνο η πρόληψη της εγκληματικότητας, αλλά και η προστασία του ίδιου του προσωπικού, η επίλυση διαφορών, η τεκμηρίωση γεγονότων και, ίσως το σημαντικότερο, η διατήρηση της εμπιστοσύνης μεταξύ διοργανωτή και κοινού.

Σε event με χιλιάδες συμμετέχοντες, η κάλυψη κάθε «γωνίας» είναι δύσκολη μόνο με σταθερές κάμερες. Οι body cameras δίνουν τη δυνατότητα καταγραφής του τι πραγματικά συμβαίνει στο πεδίο, λειτουργώντας αποτρεπτικά για τη βίαιη ή παραβατική συμπεριφορά και παρέχοντας αδιάψευστο υλικό σε περιπτώσεις διαμαρτυριών ή αμφισβητήσεων. Με τη διασύνδεση με live πλατφόρμες, το control room μπορεί να έχει εικόνα σε πραγματικό χρόνο, να εντοπίζει πιθανά προβλήματα, όπως συνωστισμούς, συγκρούσεις ή ανάγκη άμεσης επέμβασης, και να κατευθύνει το προσωπικό πιο αποτελεσματικά.

Χαρακτηριστική είναι η εμπειρία από μεγάλα φεστιβάλ στη Βρετανία, όπου μετά την υιοθέτηση body cameras καταγράφηκε μείωση κατά 14% στις καταγγελίες για τη συμπεριφορά του προσωπικού ασφαλείας, αλλά και σαφής περιορισμός των επεισοδίων βίας ή κλοπής. Στην Ελλάδα, μεγάλες διοργανώσεις έχουν ήδη ξεκινήσει να πειραματίζονται με αντίστοιχες λύσεις, κυρίως σε αθλητικούς χώρους και χώρους ψυχαγωγίας, ενώ τα δεδομένα δείχνουν ότι όσο περισσότερο ενημερώνεται το κοινό για τη χρήση καμερών σώματος, τόσο αυξάνεται η αίσθηση ασφάλειας και η προθυμία για συνεργασία με το προσωπικό.

Προστασία δεδομένων, κυβερνοασφάλεια και ηθικά όρια

Η εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας φέρνει μαζί της σημαντικές προκλήσεις για την ιδιωτικότητα και τη διαχείριση των δεδομένων. Οι φορητές κάμερες σώματος, ως τελικά σημεία (τερματικές συσκευές) σε ένα δίκτυο με συχνή πρόσβαση σε υπολογιστικό νέφος (cloud), απαιτούν ισχυρή κρυπτογράφηση, αυστηρούς ελέγχους (audit), καθορισμένες πολιτικές διατήρησης δεδομένων και αποτροπή εξάρτησης από συγκεκριμένο προμηθευτή. Κάθε σοβαρός οργανισμός οφείλει να διατηρεί τον έλεγχο των δεδομένων του, να εφαρμόζει πολιτικές συμμόρφωσης με διεθνή και εθνικά πρότυπα και να διασφαλίζει ότι το υλικό δεν θα χρησιμοποιηθεί για αθέμιτους ή εμπορικούς σκοπούς από τρίτους.

Η προστασία της ιδιωτικότητας είναι πλέον πρώτη προτεραιότητα. Η αναγνώριση προσώπου, τα βιομετρικά στοιχεία και η ανάλυση συμπεριφοράς πρέπει να εφαρμόζονται με μέγιστη διαφάνεια και αυστηρή λογοδοσία. Ειδικά στην ΕΕ, το GDPR και το υπό διαμόρφωση AI Act καθορίζουν το πλαίσιο χρήσης κάθε καινοτομίας — από τον τρόπο συλλογής και αποθήκευσης, μέχρι το δικαίωμα διαγραφής και ενημέρωσης των πολιτών. Στις ΗΠΑ, κάθε πολιτεία έχει το δικό της κανονιστικό πλαίσιο, όμως η γενική τάση είναι η ενίσχυση της λογοδοσίας και η ελαχιστοποίηση των «γκρίζων ζωνών» στη χρήση τεχνολογίας.

Για τον επαγγελματία, η επιλογή ανοικτών και διαλειτουργικών λύσεων γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Οι πλατφόρμες που επιτρέπουν στον ίδιο τον οργανισμό να ελέγχει πλήρως το υλικό του, να ορίζει την πρόσβαση, να εφαρμόζει εσωτερικές πολιτικές συμμόρφωσης και να ενσωματώνει νέα υποσυστήματα ή εργαλεία ανάλυσης χωρίς να εξαρτάται από έναν μόνο πάροχο, αποτελούν το νέο πρότυπο της αγοράς. Η κυριαρχία των απομονωμένων βάσεων δεδομένων, της εξάρτησης από συγκεκριμένους προμηθευτές και των κλειστών μορφών αρχείων υποχωρεί μπροστά στη διαφάνεια, την ελευθερία επιλογής και την ευθύνη απέναντι στον πολίτη.

Η δημόσια ασφάλεια του αύριο

Το μέλλον της δημόσιας ασφάλειας δεν ανήκει μόνο στα gadgets ή στους αλγόριθμους, αλλά στη συνολική εμπειρία και κουλτούρα που χτίζεται σε κάθε οργανισμό και κάθε επαγγελματία. Οι body cameras, οι πλατφόρμες διαχείρισης, τα big data analytics και τα συστήματα AR/VR για εκπαίδευση, όταν λειτουργούν σε διαλειτουργικό και ανοικτό περιβάλλον, δημιουργούν μια νέα «υποδομή» ασφάλειας που στηρίζεται στη συνεργασία, στη λογοδοσία και στην ταχύτητα.

Η επόμενη δεκαετία θα φέρει ακόμα περισσότερη ενοποιήση: συστήματα που μιλούν μεταξύ τους σε πραγματικό χρόνο, αλγόριθμοι που προτείνουν τα βέλτιστα σενάρια αντίδρασης και εργαλεία που δίνουν στον επαγγελματία ταχύτητα, αυτοπεποίθηση και την ελευθερία να σχεδιάζει προληπτικά — και όχι απλώς να ακολουθεί τα γεγονότα. Η επένδυση στην εκπαίδευση και την καλλιέργεια εμπιστοσύνης παραμένει ο πιο σημαντικός παράγοντας επιτυχίας. Η τεχνολογία είναι εργαλείο, όχι σκοπός: χωρίς ανθρώπους που να τη χειρίζονται με υπευθυνότητα, διαφάνεια και επαγγελματισμό, καμία καινοτομία δεν μπορεί να αποδώσει.

Σε αυτή τη νέα εποχή, η ασφάλεια είναι ουσιαστική φροντίδα για τον πολίτη, τον εργαζόμενο και τον επισκέπτη. Το στοίχημα για τον επαγγελματία του χώρου είναι να διαμορφώσει διαδικασίες, κουλτούρα και συνεργασίες που θα εγγυώνται την αποτροπή περιστατικών και την πραγματική εμπιστοσύνη της κοινωνίας. Η τεχνολογία το επιτρέπει, αρκεί να την τοποθετήσουμε στη σωστή της θέση.