RTCC- Κέντρα Επιχειρησιακού Ελέγχου Εγκλήματος σε Πραγματικό Χρόνο

 Η Νέα Εποχή στη Δημόσια Ασφάλεια!

Τι είναι τα Κέντρα Διαχείρισης Εγκλημάτων σε Πραγματικό Χρόνο ή Real Time Crime Centers (RTCCs); Τι προσφέρουν και τι θα αλλάξουν στη δημόσια ασφάλεια; Οι απαντήσεις στις σελίδες που ακολουθούν

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Η εγκληματικότητα στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον έχει αλλάξει μορφή τις τελευταίες δεκαετίες. Οπότε είναι λογικό και εύλογο το αίτημα των πολιτών να γίνεται από τις αρμόδιες αρχές όσο το δυνατό μεγαλύτερη προσπάθεια για τον περιορισμό της εγκληματικότητας και τη διατήρηση του αισθήματος ασφάλειας για τους πολίτες. Όπως είναι λογικό, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ευθύνης πέφτει στους ώμους της αστυνομίας και των υπηρεσιών δημόσιας ασφάλειας. Ο φόρτος εργασίας που βαρύνει τις συγκεκριμένες υπηρεσίες είναι τεράστιος για να ανταποκρίνονται άμεσα σε επείγοντα περιστατικά και να συλλαμβάνουν τους παραβάτες. Όλη αυτή η προσπάθεια γίνεται παρά τις συνεχιζόμενες ελλείψεις προσωπικού, την αυξανόμενη βία κατά των αστυνομικών και τους αυστηρούς περιορισμούς στους σχετικούς προϋπολογισμούς.
Όμως οι προκλήσεις δεν σταματούν εδώ. Η εργασία τους γίνεται ακόμα πιο απαιτητική από τη χρήση τεχνολογιών προηγούμενων γενιών που δε συνδέονται μεταξύ τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι η Ελληνική αστυνομία χρησιμοποιεί ακόμα τεχνολογίες επιτήρησης κα επικοινωνίας που είχαν αναπτυχθεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 από τους οποίους έχουν περάσει πάνω από 20+ χρόνια. Τελικά φτάνουμε σε μια κατάσταση όπου υπάρχουν πολυάριθμες αλλά και αναποτελεσματικές διαδικασίες που είτε γίνονται χειροκίνητα είτε βασίζονται σε τεχνολογίες προηγούμενων δεκαετιών και σε συνδυασμό με μια κατακερματισμένη επικοινωνία μεταξύ υπηρεσιών οδηγούν σε αρνητικά αποτελέσματα όσο αφορά την αποτελεσματικότητα.

Επιπλέον, η συνεχής απειλή παράνομων ενεργειών αλλά και η δημόσια δυσπιστία γύρω από τη διαχείριση δεδομένων καθιστούν τη διατήρηση της ασφάλειας στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον μια πολύ δύσκολη αποστολή.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, όλο και περισσότερο, οι υπηρεσίες επιβολής της τάξης εξετάζουν την εισαγωγή της χρήσης των Real Time Crime Center ή αλλιώς Κέντρων Παρακολούθησης Εγκλήματος σε Πραγματικό Χρόνο (RTCCs) ή σε μια πιο λεπτομερή απόδοση Κέντρα Επιχειρησιακού Ελέγχου Εγκλήματος σε Πραγματικό Χρόνο. Στις Η.Π.Α ήδη υπάρχουν πάνω από 150 RTCC με σημαντικές αυξητικές τάσεις. 

Χαρακτηριστικά και λειτουργίες

Τα RTCC είναι πλατφόρμες που λειτουργούν ως ενοποιημένα κέντρα ελέγχου και επιτήρησης και μέσω αυτών οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δεδομένα και πληροφορίες από την περιοχή που καλύπτει το συγκεκριμένο RTCC σε πραγματικό χρόνο.

Τι σημαίνει όμως ότι μπορεί κάποιος ή κάποιοι να έχουν πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα και τις πληροφορίες που προέρχονται από το χώρο κάλυψης; Πρακτικά, σημαίνει ότι όλα τα δεδομένα — από κλήσεις στο 100, βίντεο από κάμερες επιτήρησης και άλλα δεδομένα αισθητήρων όπως π.χ ανιχνευτές συστημάτων συναγερμού ή συστημάτων πυρανίχνευσης μπορούν να επεξεργάζονται από το κεντρικό σύστημα και στη συνέχεια να απεικονίζονται οπτικοποιημένα σε μεγάλα κεντρικές οθόνες για να παρακολουθούνται από τους χειριστές . Οπότε, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, οι υπεύθυνοι μπορούν γρήγορα να κατανοήσουν την κατάσταση και να διαθέσουν αποτελεσματικά τους ανάλογους ανθρώπινους πόρους για την αντιμετώπιση του περιστατικού. Επίσης και κατά τη διάρκεια ερευνών για μια εγκληματική πράξη, οι επιφορτισμένοι αστυνομικοί με τη διερεύνηση του συμβάντος μπορούν να συλλέγουν αποδεικτικά στοιχεία έχοντας όλα τα δεδομένα στη διάθεσή τους.
Η έλευση των RTCCs δίνει τη δυνατότητα χρήσης ενός ενοποιημένου συστήματος από διάφορες τεχνολογίες και κανάλια πληροφοριών που συμβάλλει στη μείωση του χρόνου ανταπόκρισης, στη βελτίωση της ασφάλειας των πολιτών αλλά και των αστυνομικών, στην επιτάχυνση των ερευνών για τη διαλεύκανση εγκληματικών ενεργειών.

Συμβατές τεχνολογίες

Τα Κέντρα Παρακολούθησης και Διαχείρισης  Εγκληματικών Ενεργειών σε Πραγματικό Χρόνο υποστηρίζουν όλες σχεδόν τις σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές που χρησιμοποιούνται σήμερα για την επιτήρηση και έλεγχο χώρων. Πρώτα από όλα υποστηρίζουν τις συμβατικές κάμερες των συστημάτων επιτήρησης ειδικότερα αν αυτές είναι ψηφιακές. Προφανώς, υποστηρίζουν και αναλογικές κάμερες οι οποίες όμως θα πρέπει να συνδέονται σε κατάλληλα δικτυακά καταγραφικά. Υποστηρίζουν επίσης τη χρήση των αυτόματων καμερών αναγνώρισης πινακίδων κυκλοφορίας (ALPR Automatic Licence Plate Recognition).

Είναι συμβατά με τη τεχνολογία Computer-Aided Dispatch (CAD) που είναι συστήματα λογισμικού που χρησιμοποιούνται κυρίως από υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης για τη διαχείριση και την αποστολή πόρων σε περιπτώσεις κλήσεων για εξυπηρέτηση. Τα συγκεκριμένα συστήματα βοηθούν τους αποστολείς να μεταφέρουν ζωτικές πληροφορίες στο προσωπικό πεδίου, διασφαλίζοντας ταχύτερους χρόνους απόκρισης και αυξημένη επίγνωση της κατάστασης που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν. Μια άλλη τεχνολογία με την οποία οφείλουν να είναι συμβατά τα σύγχρονα RTCCs είναι η τεχνολογία AVL(Automated Vehicle Location) που αναφέρεται στη δυνατότητα αυτόματου εντοπισμού οχημάτων. Αυτές οι εφαρμογές υλοποιούνται μέσω συστημάτων GPS που συνδέονται με το όχημα και στέλνουν δεδομένα θέσης σε ένα κεντρικό σύστημα διαχείρισης. Αυτά τα συστήματα επιτρέπουν την παρακολούθηση του οχήματος σε πραγματικό χρόνο και την αποθήκευση ιστορικών δεδομένων θέσης.

Μια άλλη σημαντική δυνατότητα που έχουν τα RTCCs είναι η χρήση των γνωστών γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων GIS. Οι Τεχνολογίες GIS (Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών) είναι ένα σύνολο εργαλείων και τεχνικών που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή, αποθήκευση, διαχείριση, ανάλυση και απεικόνιση χωρικών δεδομένων. Με απλά λόγια, πρόκειται για συστήματα που συνδέουν πληροφορίες με τη γεωγραφική τους τοποθεσία τους στη Γη,, επιτρέποντας τους τη συσχέτιση τους αυτών των δεδομένων με συγκεκριμένα γεωγραφικά σημεία. Μπορεί να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες τόσο στη διαχείριση φυσικών καταστροφών όσο και στην αντιμετώπιση συμβάντων ασφάλειας καθώς δίνουν πληροφορίες για τη διαμόρφωση του εδάφους και τους τρόπους κίνησης προς το σημείο συμβάντος.

Η τεχνολογία Internet of Things είναι μια άλλη λύση που μπορεί να υλοποιηθεί αποτελεσματικά με τη χρήση των συστημάτων RTCCs. Βασίζεται όπως είναι γνωστό στην χρήση αισθητήρων κάθε είδους που είναι τοποθετημένοι σε διάφορα σημεία και διασυνδεδεμένοι με το διαδίκτυο. Παραδείγματος χάρη, μπορεί τα κέντρα RTCCs να λαμβάνουν πληροφορίες από αιισθητήρες παρακολούθησης του κυκλοφοριακού φόρτου και αναλόγως να καθοδηγούν τις ομάδες που θα κληθούν να διαχειριστούν την κατάσταση στο πεδίο ώστε να ακολουθήσουν τη συντομότερη διαδρομή. Επίσης, μπορούν να είναι λαμβάνουν πληροφορίες από αισθητήρες φωτισμού, ύδρευσης ώστε να είναι σε θέση να δίνουν μια καλύτερη κατάσταση τη; περιοχής στην οποία έχει συμβεί το συμβάν.

Τα RTCCs μπορούν επίσης να είναι λαμβάνουν πληροφορίες από φορητά συστήματα βίντεο που είναι τοποθετημένα σε οχήματα ή ακόμα και στα μέλη των ομάδων πεδίου ώστε να παίρνουν κατευθείαν ζωντανή λήψη από το συγκεκριμένο σημείο. Αυτό μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τόσο στην αποτελεσματικότερη καθοδήγηση των ομάδων πεδίου όσο και στην καλύτερη διερεύνηση των συμβάντων που θα ακολουθήσει στα επόμενα στάδια.

Πληροφορία σε πραγματικό χρόνο

Η μεγάλη επιτυχία των RTCCs είναι ότι μπορούν να διαχειρίζονται όλες αυτές τις πληροφορίες και τον όγκο των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο. Αυτό σε συνδυασμό με τη δυνατότητα χρήσης τόσο διαφορετικών τεχνολογίων μεταξύ τους δίνει ένα τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα στις υπηρεσίες επιβολής της τάξης και διαχείρισης των κρίσεων. Όμως όλο το μυστικό κρύβεται στη σωστή προσέγγιση του όρου «πραγματικός χρόνος» και τι ακριβώς εννοούμε με αυτό. Διότι μπορεί να υπάρξουν διαφορετικές ερμηνείες στο τι σημαίνει πληροφορία σε πραγματικό χρόνο. Ορισμένα συστήματα ενδέχεται να εμφανίζουν δεδομένα με καθυστέρηση λίγων δευτερολέπτων, κάτι που μπορεί να είναι κρίσιμο σε συνθήκες καταδίωξης ή έκτακτης ανάγκης. Μόνο η πραγματικά άμεση πληροφορία επιτρέπει στους αστυνομικούς να χειρίζονται αποτελεσματικά τα γεγονότα και να εντοπίζουν υπόπτους. Αυτή είναι μια παράμετρος που θα πρέπει πάντα να αναδεικνύεται κατά την επιλογή ενός συστήματος RTCC.

 Οφέλη

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η ενσωμάτωση και χρήση ενός RTCC. Καταρχάς, το πιο βασικό είναι η μείωση της εγκληματικότητας με οποιαδήποτε μορφή εμφανίζεται. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η χρήση RTCCs κυρίως στα αστικά κέντρα των Η.Π.Α επιφέρει σημαντική μείωση των δεικτών εγκληματικότητας ανεξαρτήτως της μεθόδου που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση τους. Το ίδιο αποτέλεσμα φαίνεται ότι επιφέρει η χρήση των RTCCs και στα υπόλοιπα αστικά κέντρα στα οποία έχει χρησιμοποιηθεί όπως στο Λονδίνο ή και στο Τόκιο.

Άλλο ένα σημαντικό όφελος είναι η ταχύτερη ανταπόκριση σε περιστατικά. Με τη χρήση των RΤCCs οι ομάδες που θα κληθούν να διαχειριστούν ένα περιστατικό στο πεδίο θα έχουν πολύ καλύτερη πληροφόρηση για το τι ακριβώς συμβαίνει καθώς και πως μπορούν να προσεγγίσουν με ακρίβεια το συγκεκριμένο σημείο. Η χρήση τους δίνει τη δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ του προσωπικού που βρίσκεται στο πεδίο και των στελεχών που έχουν τον εποπτικό ρόλο στα κέντρα ελέγχου και ως εκ τούτου είναι εφικτή η μείωση του χρόνου ανταπόκρισης και η αύξηση της αποτελεσματικότητας.

Όμως δεν αυξάνεται μόνο ο χρόνος ανταπόκρισης αλλά αυξάνεται σε σημαντικό βαθμό και το επίπεδο ασφαλείας των στελεχών που ενεργούν στο πεδίο. Η δυνατότητα να έχουν άμεση εικόνα από το συγκεκριμένο σημείο πριν φτάσουν εκεί τους δίνει ένα σημαντικό χρονικό περιθώριο ώστε να μπορέσουν να αντιληφθούν τους πιθανούς κινδύνους που θα αντιμετωπίσουν καθώς και τις ενέργειες με τις οποίες θα ελαχιστοποιήσουν αυτούς τους κινδύνους. Επιπρόσθετα, σε περίπτωση μιας επικίνδυνης κατάστασης που θα προκύψει ξαφνικά μέσω της χρήσης των διαύλων επικοινωνίας έχουν τη δυνατότητα να μεταδώσουν άμεσα εικόνα από το πεδίο και το κέντρο να στείλει πρόσθετες ενισχύσεις με ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης.

Όμως και μετά τη λήξη του συμβάντος, τα RTCCs προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια σε εκείνους που θα κληθούν να διερευνήσουν το περιστατικό. Ο όγκος των δεδομένων και των πληρφοριών πιυ θα έχουν στη διάθεση τους, ειδικά όταν αυτά είναι επεξεργασμένα από εφαρμογές AI, θα δώσει τους υπεύθυνους της διερεύνησης σημαντικά στοιχεία ώστε να δαλευκάνουν την υπόθεση σε σημαντικά συντομότερο χρόνο. Επίσης, καθώς αυτά τα στοιχεία είναι αποθηκευμένα με τρόπο που διασφαλίζει την ακεραιότητα τους και την προστασία των προσωπικών δεδομένων θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και επίσημα σε οποιαδήποτε δικαστική διαδικασία.

Κριτήρια εφαρμογής

Επειδή όμως η ανάπτυξη και η υλοποίηση ενός RTCC είναι ένα πολυδάπανο και δύσκολο εγχείρημα θα πρέπει να τηρούνται οπωσδήποτε κάποιες βασικές προϋποθέσεις πριν την εφαρμογή του. Μόνο έτσι διασφαλίζεται ότι θα υπάρχει πλήρης αξιοποίηση της διαθέσιμης τεχνολογίας και εξασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα του συστήματος και η σύντομη απόσβεση του.

Το πρώτο βήμα που θα πρέπει να γίνει είναι η αξιολόγηση των υφιστάμενων τεχνολογίων που ήδη χρησιμοποιούνται και πως αυτές μπορού να ενταχθούν στο νέο RTCC. Είναι ένα σημείο που θέλει πολύ προσοχή καθώς πολλές από τις υφιστάμενες τεχνολογίες όπως παραδείγματος χάρη τα συστήματα επιτήρησης μπορούν σε πολλές περιπτώσεις να ενταχθούν με επιτυχία σε ένα υπό ανάπτυξη RTCC. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που τα υφιστάμενα συστήματα λόγω πεπαλαιωμένης τεχνολογίας δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως εκ τούτου απαιτείται η αντικατάσταση τους. Είναι ένα πολύ κρίσιμο σημείο καθώς από αυτή την απόφαση επηρεάζεται άμεσα τόσο το αρχικό κόστος της επένδυσης (CAPEX) όσο φυσικά και η τελική αποτελεσματικότητα του συστήματος. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου έχει υπερτιμηθεί η τεχνολογική επάρκεια υφιστάμενων τεχνολογιών με αποτέλεσμα να μην έχουν αντικατασταθεί κατά τη διάρκεια υλοποίησης του RTCC με αποτέλεσμα πολύ μειωμένη αποτελεσματικότητα κατά τη λειτουργία του, η οποία όμως γίνεται αντιληπτή κατά τη φάση της δοκιμαστικής λειτουργίας με τα περιθώρια αντίδρασης να είναι πολύ μικρά. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου αντίθετα έχει υποτιμηθεί η επάρκεια των υφιστάμενων συστημάτων με αποτέλεσμα να υπάρχουν εισηγήσεις για την πλήρη αντικατάσταση τους. Αν υιοθετηθούν αυτού του είδους οι εισηγήσεις τότε αυξάνεται σημαντικά το κόστος της επένδυσης (CAPEX) χωρίς ουσιαστικό λόγο και παράλληλα αυξάνεται και ο χρόνος απόσβεσης.

Μια άλλη σημαντική ενέργεια είναι να διασφαλισθούν οι σημαντικοί πόροι που απαιτούνται για τέτοιου είδους έργα που είναι πολύ μεγάλου προϋπολογισμού. Θα πρέπει να διερευνηθούν όλες οι στρατηγικές χρηματοδότησης και να βρεθούν ίσως και εναλλακτικά κονδύλια. Καθώς πρόκειται για ειδικά έργα ίσως χρειαστεί να εξεταστεί και η σύμπραξη του δημοσίου με το ιδιωτικό τομέα όπως τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή τους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους. Άλλη μια πηγή χρηματοδότησης με περιορισμένο όμως χρονικό ορίζοντα για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το Ταμείο Ανάκαμψης ή η διάδοχος κατάσταση του αν αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση ότι θα πρέπει να υπάρχει και μια συνέχεια στη μορφή χρηματοδότησης που σήμερα καλύπτεται από το RFF.

Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από τη μορφή χρηματοδότησης χρειάζεται να υπάρξει συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Κρατικές υπηρεσίες, υπουργία, αστυνομία και άλλες αρχές που διαχειρίζονται θέματα ασφάλειας ή φυσικές καταστροφές όπως Λιμενικό, Πυροσβεστική, δημοτικές αρχές, εκπρόσωποι του νομικού και τεχνικού κόσμου θα πρέπει να εμπλακούν στη διαδικασία και να καταθέτουν τις προτάσεις τους ή τις επισημάνσεις πριν τη λήψη της τελικής απόφασης. Αφού προηγηθούν όλα τα προηγούμενα, απομένει πλέον η εύρεση του κατάλληλου συστήματος που θα καλύπτει τις προδιαγραφές και τις απαιτήσεις που έχουν προκύψει από τη συζήτηση με τα εμπλεκόμενα μέρη. Θα πρέπει φυσικά να έχει αποφασιστεί τόσο το χρηματοδοτικό μοντέλο όσο και σε τι βαθμό θα χρησιμοποιηθούν τα υφιστάμενα συστήματα. Η επιλογή ενός RTCC είναι πολύ σημαντική καθώς αποτελεί προϊόν σχεδιασμού σε βάθος που οφείλει όπως και σε κάθε άλλο τεχνολογικό σύστημα να λαμβάνει υπόψη και τις βασικές απαιτήσεις της ευελιξίας, της προσαρμοστικότητας, του ανοιχτού περιβάλλοντος και φυσικά της προστασίας της ιδιωτικότητας καθώς και της επαρκούς θωράκισης από κυβερνοεπιθέσεις.

Προσβλέποντας στο μέλλον

Ζούμε σε μια εποχή όπου η εγκληματικότητα αλλάζει πρόσωπο. Παίρνει πολλές μορφές όπως τρομοκρατία, διατάραξη της δημόσιας τάξης, βίαιες εγκληματικές ενέργειες. Είναι φανερό ότι όσοι κρύβονται πίσω από αυτές τις ενέργειες, εκμεταλλεύονται στο έπακρο τα εργαλεία που τους προσφέρει η τεχνολογία. Άλλωστε, πλέον η γνώση τόσο μέσω του Internet όσο και μέσω των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης προσφέρεται αφειδώς χωρίς κανένα κριτήριο. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν και οι υπηρεσίες που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν όλες αυτές τις εγκληματικές ενέργειες να είναι ένα βήμα πιο μπροστά σε ότι αφορά τη τεχνολογία που χρησιμοποιούν. Η έλευση και χρήση των RTCCs είναι ακριβώς το εργαλείο που θα δώσει στις δυνάμεις επιβολής του νόμου ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στον καθημερινό αγώνα που δίνουν διότι αποτελεί το επιστέγασμα στη χρήση διαφορετικών προηγμένων τεχνολογιών. Αυτό το μήνυμα θα πρέπει να το αφουγκραστούν οι αρχές αλλά και ιδιωτικοί οργανισμοί ασφάλειας καθώς πρόκειται για πολυδιάστατα έργα με πολύ μεγάλο προϋπολογισμό και άρα μόνο αν υπάρχει η βούληση σε υψηλό κυβερνητικό επίπεδο είναι εφικτή η χρήση τους στα σύγχρονα αστικά κέντρα.