“ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ” – Οδηγός σε ακραίες απίθανες καταστάσεις ασφαλείας!

Η αποτελεσματική ανταπόκριση σε καταστάσεις, που δημιουργούν μεγάλη αστάθεια και επικινδυνότητα έντασης, με αβέβαιη εξέλιξη είναι σήμερα μια νέα πρόκληση για τους ανθρώπους της ασφάλειας. Το “συμπλήρωμα” αποτελεί την χαρτογράφηση των απίθανων (αλλά μη φανταστικών καταστάσεων), που  θα δώσει κατευθύνσεις χειρισμού χωρίς να αποτελεί πηγή ανησυχίας ή φόβου.

Αρθρογράφοι :

Σπυρίδωνος   Μιχ.  Κυριακάκη, PCS2 Security Director, Εκπαιδευτή Πολυεθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υποστήριξης Ειρήνης, (MPSOTC.mil.gr),  Short Term Expert “Transtec” – Belgium (2004-2009).
Τριαντάφυλλου Νικ. Γιοβανέκου,  Director of  Security, T.E.MES. S.A., Mega-Project: Costa  Navarino, Εκπαιδευτή Πολυεθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υποστήριξης Ειρήνης, (MPSOTC.mil.gr), πιστοποιημένου εκπαιδευτή από ΗΠΑ, όπου διακρίθηκε,  στο γνωστικό αντικείμενο SIRA (Σύστημα Ανίχνευσης και Αξιολόγησης Υπόπτων Συμπεριφορών)
Χριστίνας Κων. Ζησιμοπούλου, PCS2 Security Manager – Πιστοποιημένης Επιστημονικής  Διευθύντριας Ασφαλείας, ΕΚΠΑ/ (CBRNE-Chemical, Biological, Radiological , Nuclear, and High Yield Explosives.)- Εκπαιδεύτριας ενηλίκων.

Acknowledgement

Κωνσταντίνο Μαλαφάντη/ Maitre Laws & Laws, για την εξαιρετική νομική θωράκιση, δράσεων  εξατομικευμένης ασφάλειας, σε οργανισμούς και επιχειρήσεις.
Κωνσταντίνο Παπαγεωργίου/  εφευρετικό υποστηρικτική της ασφάλειας με τεχνολογία  και δημιουργό της “πλατφόρμας” Intelligence Business Development  Services Group
Ευθύμιο Πολίτη, μέλος του NATO Office of Security/NOS. Συνάδελφο Σπύρου Κυριακάκη, στα “ίδια χαρακώματα”, για τις εκτιμήσεις του.
Elisabeth Braw, για τις ιδέες της.
Gjorv  Hoogensen,  για τις αναλύσεις του
Δημήτρη Πάσχο, Μηχανολόγο Μηχανικό, εμπνευστή PCS2, για την εμψύχωσή του.

Μια νέα πραγματικότητα

Η πραγματικότητα της πανδημίας “παρέδωσε” ένα ρεαλιστικό μάθημα, για δύο ζητήματα. Πρώτο, την πολυπλοκότητα της  προστασίας, με την ανάδυση νέων ρόλων μαζί και σχετικών standard operating procedures (πρωτόκολλα  ανταπόκρισης) και δεύτερο, τη μεγάλη σημασία και το δύσκολο της ανθεκτικότητας (resilience) κράτους, κοινωνίας, συστημάτων και υποσυστημάτων εταιρειών, βγάζοντας στην επιφάνεια, κενά και αδυναμίες. Η δημόσια υγεία θεωρείται πλέον και ζήτημα Security. Το “μάθημα” διδάχτηκε με “πέταγμα” σε “ωκεάνια άβυσσο”, με το στοιχείο του αιφνιδιασμού και με τρόπο, ακραία σκληρό και άτεγκτο. Για τα πρώτα μέτρα ανταπόκρισης δυσκολεύτηκαν ιδίως, οι πολιτικές δυνάμεις της (κάθε) χώρας. Στις πολιτικές δυνάμεις περιλαμβάνονται και τα ΝΠΙΔ, ως ενότητες φυσικών προσώπων ή ομάδων περιουσιών, που είναι υποκείμενα δικαίου με δικαιώματα, υποχρεώσεις και εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα. Οι οντότητες, αυτές και με τα πρόσωπα που εμπλέκονται, τη συμπλοκότητα των σχέσεων  τους, τις υποδομές, τα μέσα, τις λειτουργίες και την πολυπλοκότητα τους, τον σύνθετο αλληλοεπηρεασμό με το περιβάλλον, αποβαίνουν εκτεθειμένες σε κινδύνους γνωστούς σε όλους (manmade ή  όχι ) αλλά και σε άλλους, που βρίσκονται σε μία “σκοτεινή πλευρά“, που κανένας δεν ενδιαφέρεται εγκαίρως, να ανακαλύψει διότι διοίκηση και υπεύθυνοι, τους απωθούν υποσυνείδητα, λόγω του σύνθετου χαρακτήρα τους, των αδιερεύνητων πτυχών τους και της άγνοιας της μορφής και του τρόπου της πρώτης εκδήλωσης τους.
Επιχειρήσεις, όμιλοι και οργανισμοί και προκειμένου για την προστασία τους (ιδίως από κλασικούς κινδύνους) καταφεύγουν μεταξύ άλλων, στην “Private Security Industry“, για παροχή επιτελικών και επιχειρησιακών υπηρεσιών από Security Services Providers, (ΙΕΠΥΑ ή ΙΓΠΥΑ για Κύπρο) ή δημιουργούν In House Security & Compliance  Departments, ενισχύουν το Corporate Security & Health- Safety- Environmental- Intelligence Management ή ακόμη προσφεύγουν και σε Γραφεία Ιδιωτικών Ερευνών για προστασία εμπορικών συμφερόντων ή από Βιομηχανική Κατασκοπία (όπως η τελευταία αναφέρεται ρητά, στον Κυπριακό νόμο 125 (Ι) /2007 αρ.20 παρ.2 εδ. ε. Σχετικό και το πνεύμα ελληνικού ν. 3206/2003) .
Τα μέτρα, διαδικασίες και λειτουργίες για τις ανωτέρω παρεχόμενες υπηρεσίες, όπως και οι εκείνες των λοιπών οντοτήτων, των πολιτικών δυνάμεων, αλλά και των ενόπλων δυνάμεων και σωμάτων για την ασφάλεια και την προστασία, λειτουργούν σε μία βάση ιστορικού συμβάντων και …παθημάτων!

Αυτό ακριβώς και από πάρα πολύ παλιά, προσανατόλισε, στην καταγραφή της εμπειρίας και στη βελτίωση της ανταπόκρισης, με την προσπάθεια μείωσης των λαθών των ανταποκριτών, πρώτου άμεσου και επόμενου χρόνου και μέχρι την επαναφορά, αφού ξεπεραστεί το στάδιο της λεγομένης “Βραχείας Αποκατάστασης” (Short-term Relief) και οδηγηθούμε στην πλήρη ομαλοποίηση, ακόμη και στην ανάκτηση των απωλειών. Η εμπειρία κατέδειξε και τη μεγάλη σημασία της “Έγκαιρης Προειδοποίησης” (Early Warning), ως κέρδος χρόνου, προετοιμασίας άμυνας και ενίσχυσης της ανθεκτικότητας (Resilience) με το ιδανικό να είναι η συμμόρφωση με την Εθνική Πολιτική Μείωσης Κινδύνου Καταστροφών (National Hazard Mitigation Policy) και ιδίως από το στάδιο της “Ετοιμότητας” (Preparedness), προκειμένου να στοχεύουμε στη αποτελεσματικότητα όντας εναρμονισμένοι, με το πνεύμα του ν.4662/20 για τον Εθνικό Μηχανισμό Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, στην αναδιάρθρωση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και στην αναβάθμιση συστήματος εθελοντισμού.

Η ανάγκη της τυποποίησης ενεργειών
Από την περίοδο λοιπόν των λαθών και των παθημάτων, άρχισαν να δημιουργούνται, αναθεωρούνται και βελτιώνονται ανά περιστατικό, οι μέθοδοι δράσης ή οι “Standard Operating Procedures” ή “Πρωτόκολλα”, που ως όρος έγινε της μόδας σήμερα, αλλά που προϋπήρχε στην ιατρική. Η ανάγκη της τυποποίησης ενεργειών σε έκτακτες καταστάσεις και σε προβλήματα, δεν είναι κάτι καινούργιο. Εμφανίστηκε από τις πρώτες μορφές των κοινωνιών με μορφή πρακτικών συμβουλών γεροντότερων προς νεότερους και εξελίχθηκε σιγά – σιγά. Βλέπετε επίσης παραδείγματα από  αρχαίους χρόνους, όπως τα: “Περί Ιππικής” του Ξενοφώντα, “Τέχνη του Πολέμου” του SunTzu , “Στρατηγήματα Πολύαινου”, “Κανόνες περιπολίας και ενέδρας ” Λέοντος 6ου του Σοφού και μετά πολλά άλλα συγγράμματα και ακόμη πιο μετά, εκδόσεις συνεχώς και εντατικότερα,  μέσα στην προς το πολυπλοκότερο παγκόσμια εξέλιξη. Μέσα σε μια σύνθετη εξέλιξη δηλαδή, με φυσικές καταστροφές, τεχνολογικές, λοιμούς και πανδημίες, συγκρούσεις, “ψυχρούς πολέμους” , εγκληματικές δυσνόητες μορφές και με το στοιχείο του ασύμμετρου κ.α, μη ευρέως γνωστά.
Επίσης παρατηρήθηκε εκδοτικός οργασμός, για κάθε πτυχή άπειρων λειτουργιών και επί μέρους εργασιών, εφαρμοσμένων επιστημών και δραστηριοτήτων, όπως η επαγγελματική εκπαίδευση, οι αστυνομικές, στρατιωτικές λειτουργίες και επιχειρήσεις, ο πληροφοριακός πόλεμος και από κάποια χρόνια και μετά, το Security.
Έγιναν άπειρες εκδόσεις ασφαλείας. Π.χ. μόνο για το θέμα της Τρομοκρατίας, γράφονται 15 χιλιάδες εγχειρίδια, κατ΄ έτος από το 2002 και μετά. Για τα θέματα της εξατομικευμένης προστασίας ή περιστασιακής πρόληψης και προστασίας, αναπτύχθηκαν ( διεθνώς και στη Χώρα μας) λίαν αξιόλογα έργα-εγχειρίδια, σχετικά με κάθε πτυχή της εξατομικευμένης ασφάλειας, τις κρίσεις και τους κινδύνους και τον χειρισμό μεγάλου φάσματος θεμάτων, με υποδείξεις και καλύτερες πρακτικές, καθώς και ενέργειες, που θα πρέπει να αποφεύγονται.
Όλα όμως τα παραπάνω αναφέρονταν και αναφέρονται, στην εμπειρία, που αποκτήθηκε. Δηλαδή αναφέρονται σε κατατάσσεις παρελθόντος. Περιλαμβάνουν τρόπους δράσεις του κάθε υπεύθυνου/νης, σε οποιοδήποτε πόστο για περιστατικά, όμοια ή παρόμοια, με αυτά που έχουν ξανασυμβεί στο παρελθόν και τα οποία μελετήθηκαν, βρέθηκαν τα λάθη στη διαχείριση, διορθώθηκαν, ασχολήθηκαν με αυτά (αργότερα) αρχές και υπηρεσίες, στο πλαίσιο εσωτερικής συνεργασίας αλλά και συνεργασιών, με ομόλογες υπηρεσίες του εξωτερικού ή με αρμόδιες επιτροπές ασφαλείας Διεθνών Οργανισμών. Τα εγχειρίδια υπερπολλαπλασιάστηκαν, με το καθένα να ενσωματώνει διεθνή εμπειρία και να δίνει λύση και στην πιο απίθανη λεπτομέρεια.

Το ασύμμετρο και το απίθανο ..ως “μάθημα” στη συντηρητική σκέψη

Όμως !!! Δεν υπάρχουν εγχειρίδια, με καθοδηγήσεις για απίθανα θέματα. Θέματα που συμβαίνουν για πρώτη φορά. Θέματα, που δεν έχουν δικό τους παρελθόν. Καταστάσεις, που δεν μοιάζουν, με καμία προηγούμενη. Συνθήκες που πολλοί τις  θεωρούν “σενάρια φαντασίας”. Μάλιστα και οι γράφοντες, αντιμετώπισαν δηκτική  συμπεριφορά για σενάριο κρίσιγενούς προβλήματος, σε ανάπτυξη εγχειριδίου ασφαλείας, που οι ενδιαφερόμενοι το έκριναν ως αδύνατο να συμβεί. Η συγκεκριμένη κλασική αντίληψη, του συγκεκριμένου ενδιαφερόμενου μέρους, του παραδείγματος, λειτούργησε με συντηρητικό τρόπο, κρίνοντας ότι το συζητούμενο συμβάν, είχε λίαν αποδυναμωμένη πιθανότητα να συμβεί για να μην πούμε μηδενική. Όμως … Το ασύμμετρο κτυπά σε αυτό, που η συντηρητική σκέψη θεωρεί απίθανο. Το περιστατικό όπως περιγράφτηκε από τους υπογράφοντες, συνέβη και εξελίχθηκε, μια διετία αργότερα και στο γεωγραφικό χώρο, που είχε προσδιοριστεί. Σήμερα με το “μάθημα Covid 19”, αλλάζει και ο υπολογισμός των πιθανοτήτων εκδήλωσης κινδύνων (βλ. Κυριακάκης-Ζησιμοπούλου τεύχος “Security Manager” No 86, για ιδιαίτερο μοντέλο ασφαλείας, αλλαγή συστήματος βαθμονόμησης πιθανοτήτων και major devastation).
Τα υπάρχοντα εγχειρίδια, “Security“, κάνουν λόγο για μέτρα και διαδικασίες ασφαλείας προσώπων και υποδομών, εγκαταστάσεων και διευκολύνσεων, μεταφορών, εκδηλώσεων μεγάλου πλήθους, ειδικών θεμάτων ασφαλείας security,safety, occupational health, environmental protection, για διαδικασίες σε αντιμετώπιση δολιοφθορών, τρομοκρατίας, αδικημάτων ποινικού νόμου, κοινωνικών θεμάτων και των εγκληματολογικών τους όψεων κλ και αποτελούν χρήσιμα εργαλεία. Όμως :

Δεν κάνουν λόγο για ασυνήθιστες καταστάσεις.

Δεν κάνουν λόγο για τη σχέση ασφάλειας εταιρείας με εμφάνιση επιδημίας και τον υποστηρικτικό ρόλο της ασφάλειας στη βίωση μέσα στην πανδημία, στη συνέχιση των δραστηριοτήτων και παράλληλα στη συμβολή της, στην αντιμετώπιση και στην εξάλειψή της.
Δεν παραθέτουν έστω μια χαρτογράφηση των θεωρουμένων απίθανων και παράξενων απειλών και για το υποστηρικτικό ρόλο των Αρχών της private security. (Απλό παράδειγμα το σενάριο  περιστατικό αρπαγής και ομηρίας υψηλόβαθμου εταιρικού στελέχους, που ενώ η σχετική συμφωνία, έχει επιτευχτεί, την τελευταία στιγμή οι δράστες, ζητούν αλλαγή της μορφής λύτρων π.χ. από χαρτονομίσματα  σε διαμάντια ή χρυσό …επαναφέροντας  αβέβαιη εξέλιξη).
Δεν κάνουν λόγο και με τρόπο ανάγλυφο, για το πόσο στενά δεμένη είναι η εθνική ασφάλεια, με την εξατομικευμένη προστασία των επιχειρήσεων ούτε για την πρόσθεση επιπλέον φίλτρου ασφαλείας, στην Πολιτική Προστασία και στην ΠΣΕΑ.
Δεν κάνουν λόγο για επηρεασμό των επιχειρήσεων από ψυχροπολεμικές ενέργειες (και έχει ήδη αρχίσει ο ψυχρός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας).
Δεν κάνουν λόγο για ενεργά μέτρα και μεθόδους τους, (active measures),που περιλαμβάνουν και χρήση πλαστογραφιών για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις σε ένα ασύμμετρο marketing warfare, με κύριο υποκινητή ξένη και εχθρικά διακείμενη κυβέρνηση.
Δεν αναφέρονται, στην Private Security για περιπτώσεις συμβολής της, στη διαχείριση αόρατης απειλής, φόβου και πανικού, αρνητικών πληροφοριών, “συμφωνημένης αμοιβαίας καταστροφής”, τροχιακού βομβαρδισμού, ασύμμετρου πολέμου με “παίκτες” , που τελούν  οι ίδιοι σε άγνοια, παραπλανόνται και χρησιμοποιούνται σαν “εργαλεία”, δεν προειδοποιούν για τη “μαλθουσιανή παγίδα” και την αλληλεπίδραση εξέλιξης και ανάπτυξης, κίνημα NEETS (neither in employment, education, training) , την τεχνολογική μοναδικότητα, τις αόρατες απειλές και άπειρα άλλα, που δεν συναντώνται στην καθημερινότητα αλλά που το Security, πρέπει να είναι προϊδεασμένο και ενήμερο, σε σημείο, που δεν θα αιφνιδιαστεί και “παγώσει”, στα πρόδρομα σημεία.

Κάτι ανάλογο επισημαίνεται και σε στρατιωτικά και αστυνομικά επιχειρησιακά εγχειρίδια, στις σχετικές εκπαιδεύσεις ακόμη και σε εκείνες των επιχειρήσεων υποστήριξης, διατήρησης ή και επιβολής της ειρήνης. Όλοι, νομίζουν και μέσω των εγχειριδίων, ότι σε μαθαίνουν τα πάντα. Για τον εαυτό σου, τον αντίπαλό/αντιπάλους, τους τρόπους ενέργειας, εμπλοκής, προστασίας, προφύλαξης κλπ. Εκεί, που εμφανίζουν αδυναμία στο να σου μάθουν, είναι το πιο σημαντικό. Ότι αυτά που καθορίζουν το ποιος ζει και ποιος πεθαίνει, είναι πέρα από τον έλεγχό του οποιουδήποτε. Τραγικό αλλά πραγματικότητα.

Η απουσία ενός τέτοιου εγχειριδίου των απίθανων, οφείλεται στον συντηρητισμό. Όπως στον πόλεμο και στην συντριπτική πλειοψηφία των μαχών, που διακρίνεται  ένας συντηρητισμός στην ανάπτυξη δυνάμεων και εμμονή σε συμφωνίες στην απαγόρευση ορισμένων όπλων κλπ. Λάθος! Σε περίπτωση έσχατου κινδύνου, “υπακούοντας” ενστικτωδώς στη θεωρούμενη υπέρτατη αρετή, της προστασίας του προσωπικού σου, χρησιμοποιείς κάθε διαθέσιμο μέσον και ας λένε ότι θέλουν οι συμφωνίες και οι οδηγίες – εντολές. Κάτι ανάλογο παρατηρούμε  και με τα εγχειρίδια, που διαπραγματεύονται κινδύνους. Βάζουν “οροφή” στη δυναμική του κάθε κινδύνου.

Το εγχειρίδιο των “απίθανων” καταστάσεων

Αυτό, που λείπει είναι μία πρώτη χαρτογράφηση των απίθανων (αλλά μη φανταστικών καταστάσεων), που θα δώσει κατευθύνσεις χειρισμού χωρίς να αποτελεί πηγή ανησυχίας ή φόβου. Δημιουργήθηκε με το σκεπτικό των πληροφοριών. Όποιος γνωρίζει (έχει πληροφορίες) ελαττώνεται η αβεβαιότητά του και ο φόβος του. Το εγχειρίδιο αυτό, που δεν υπάρχει και που λείπει, αναπτύσσεται ήδη, από τους τρείς συντάκτες, του παρόντος.
Συμβολικά ονομάζεται: “Συμπλήρωμα”.
Γιατί “Συμπλήρωμα”;;
Για λόγους δεοντολογίας. Ο όρος είναι εγκυκλοπαιδικός. Αφορά τίτλο ενός συστήματος νεώτερων γνώσεων και εξελίξεων, που προστίθενται στον ανάλογο λεξικογραφικό τόμο, με την προηγούμενη γνώση και που προϋπάρχει καταγραμμένη. Είναι τίτλος κύρους. Παράδειγμα: έχει χρησιμοποιηθεί, για τις νέες προστιθέμενες γνώσεις, στις εκδόσεις του “Εγκυκλοπαιδικού Λεξικού Ελευθερουδάκη”, με ξεχωριστό τμήμα στο τέλος, του κάθε τόμου να τιτλοφορείται “ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ”. Υπήρξε όμως και ένας άλλος λόγος επιλογής του τίτλου. Αυτή τη φορά Συμβολικός!!!. Από την ιατρική και προσδιορίζεται όπως παρακάτω:
Οι παράγοντες που καθορίζουν την άμυνα του οργανισμού έναντι των λοιμώξεων είναι εξωτερικοί (δέρμα, βλεννογόνοι κλπ ) και εσωτερικοί (Ορμόνες, Συμπλήρωμα). Το Συμπλήρωμα, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα, για την άμυνα του Οργανισμού (βλ. Μοριακή Κλινική Μικροβιολογία/ Ν. Λεγάκη- Α. Τσελένη -Κωτσοβίλη, Ιατρικές εκδ. ΖΕΒΕΛΕΚΑΚΗ, Αθήνα-1996) . Αυτός είναι και ο σκοπός του δικού μας “ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ”, να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα ανταπόκρισης σε “κατακρυμνιστικές” καταστάσεις ασφαλείας, που μπορούν να απειλήσουν σοβαρά, την παραμονή της επιχείρησης στον οικονομικό χάρτη. Δηλαδή αφορά στην επιβίωσή της και όχι απλά τη διαχείριση διατάραξης της συνέχειάς της. Στην πρώτη περίπτωση αντιμετωπίζονται άγνωστες εν πολλοίς καταστάσεις, που ακόμη και ο τίτλος τους τρομάζει και δεν είναι προσπελάσιμος, με αποτέλεσμα την αβεβαιότητα και τη σύγχυση. Στη δεύτερη περίπτωση στη διατήρηση της επιχειρησιακής συνέχειας τα πράγματα είναι λίγο – πολύ αναμενόμενα και συντηρείται εν δυνάμει η ελπίδα της επανάκαμψης αν όλα κλίνουν με το σωστό τρόπο. Δηλαδή με μεθόδους ανταπόκρισης και καλή διοίκηση και διαχείριση, που θα συντελέσουν στην ομαλοποίηση.
Το “ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ”, το δικό μας, δρα καινοτομικά, για τις ακραίες καταστάσεις. Καταστάσεις, που δημιουργούν μεγάλη αστάθεια και επικινδυνότητα έντασης, με αβέβαιη εξέλιξη. Αναγκαίο του στοιχείο (συμπλήρωμα του “Συμπληρώματος” ) είναι η ανάπτυξη μιας “pool of brains“, ειδικών. Θα τους ονομάζαμε Short Term/Time Experts. Αυτοί, θα υποστηρίζονται από μία πλατφόρμα “Short Term Expertise” με τεχνολογική καινοτομία και αυτοτέλεια, με έμφαση στην επικοινωνία και στην παροχή υπηρεσιών με χρονοχρέωση, μέσω τραπέζης. Θα πρόκειται για ένα εν “κινήσει” επιτελείο, προς το σκοπό συμβολής στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων, που θα παρεμβαίνει άμεσα και σε πρώτη ζήτηση, συμβουλευτικά αλλά στην “πρώτη γραμμή”, με χρήση επεξεργασμένων πληροφοριών (Intelligence) με συμβουλευτική για ορθές πρακτικές προς το σκοπό της αποφυγής απωλειών και με αποτελεσματική περαίωση σε πολύ σύντομο χρόνο (Short Time). Θα επεκτείνεται, στην παροχή ειδικών εκπαιδεύσεων, στην καταγραφή gap- αναλύσεων με επισήμανση κενών και συστάσεις και στην ανάπτυξη σχεδίων ασφαλείας (Standing, Single use operational plans & ad hoc action plans).  Η δεξαμενή αυτή των ειδικών, όπως και η πλατφόρμα υποστήριξης τους, κρίνεται αναγκαία και όχι πολυτέλεια, για τις επιχειρήσεις, βιομηχανίες, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, ομίλους επιχειρήσεων οποιουδήποτε τομέα, της οικονομίες και για τους παρακάτω λόγους.
Σήμερα, παρατηρούμε μία υπερφόρτωση πληροφοριών και ψεύτικων ειδήσεων. Αν η πανδημία εκληφθεί  ως ευκαιρία ενεργών μέτρων από κακόβουλη ξένη μυστική υπηρεσία ή τη Χώρα της, οι πληροφορίες αυτές (infodemic) θα στοχεύσουν στο να προκαλέσουν ενέργειες και αντιδράσεις, που θα μπορούσαν να συμβάλουν σε πιθανή αποσταθεροποίηση. Η μειωμένη εμπιστοσύνη ή/και η αυξημένη πόλωση μεταξύ των ανθρώπων και των κυβερνήσεών τους, επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι πληθυσμοί ανταποκρίνονται σε κρίσεις από ελλιπείς πληροφορίες, παραπλανητικές ειδήσεις παρουσιασμένες, με εγκυρότητα (παραπληροφόρηση). Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, λειτουργούν οι επιχειρήσεις, που επηρεάζονται αναλόγως.
Και μην ξεχνάμε ότι οι αόρατες, υβριδικές απειλές είναι ένα κεντρικό χαρακτηριστικό των συγκρούσεων “γκρίζας ζώνης“, ένας όρος που αναφέρεται στην ολοένα και πιο “θολή διάκριση” μεταξύ ειρήνης και πολέμου, δημιουργώντας μια “συνέχεια της σύγκρουσης” και που αφορά και στις υποδομές του ιδιωτικού τομέα αφού το συγκρουσιακό μέτωπο έχει μεταφερθεί στο εσωτερικό της κάθε χώρας. Η προετοιμασία για την πολυπλοκότητα των αόρατων και υβριδικών απειλών, απαιτεί πολύ πιο περίπλοκη προσέγγιση από ότι η συμβατική πολεμική απειλή. Απαιτεί μια ευέλικτη ισορροπία και συντονισμό μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών πόρων, ανάλογα με τη φύση της κρίσης. Η ανθεκτικότητα ανάγεται σε σημαντική προϋπόθεση για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και η πολιτική ανθεκτικότητα (τόσο θεσμική όσο και εντός της ίδιας της κοινωνίας) είναι ζωτικής σημασίας. Και για όλα αυτά, η συμβολή του Security, μπορεί να είναι ο επιταχυντής στην ενίσχυσή της (ανθεκτικότητας), της αποτελεσματικής αντιμετώπισης, της ομαλοποίησης και της ανάκαμψης. Αυτός είναι και ο στόχος του “ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ”, που αποσκοπεί και σε μία ευρύτερη συμβολή στην κοινωνική προστασία, όχι μόνο ως πραξεολογία αλλά και ως “καθημερινολογία” (όρος που αφορούσε συμβουλές προστασίας, σε μια σειρά δημοσιευμάτων του Σπ. Κυριακάκη στο περιοδικό για την ομογένεια, “Ο ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ”).
Διότι ο καλά εκπαιδευμένος και ενημερωμένος πολίτης, συμβάλλει στη συλλογική ανθεκτικότητα, με την ενίσχυση της συλλογικότητας, μπροστά σε μεγάλες απειλές. Μάλιστα ορισμένα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Εσθονίας και της Γερμανίας, καθώς και χώρες εταίροι, όπως η Σουηδία και η Φινλανδία, έχουν εκδώσει σχετικές οδηγίες στους πολίτες τους με τη μορφή φυλλαδίων, όπως και ορισμένοι δήμοι της χώρας μας για την πολιτική προστασία και η ίδια η “Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας”, που παρέχει χρηστικές πληροφορίες, με τεχνολογία πληροφοριών άμεσης πρόσβασης. Για όλα τα παραπάνω οι κατευθύνσεις, βρίσκονται στο υπό ανάπτυξη “Συμπλήρωμα”, που επιδιώκει να “βγάλει στην επιφάνεια” την υποκείμενη τάξη από το “παζλ” των κακόβουλων στοιχείων και της τυχαιότητας. Ελπίζουμε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη μεθόδων προετοιμασίας, έγκαιρης ετοιμότητας αλλά και στη ενίσχυση της λειτουργίας της  κοινωνικής εμπιστοσύνης, σε εταιρικό, τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Ενδεικτικές Πηγές:

• Elisabeth Braw, σειρά δαλέξεων σχέσεων στρατού- πολιτών, κοινωνικής ανθεκτικότητας και σύγχρονη αποτροπή. ( ΝΑΤΟ/ 2018)
• Gjorv Gunhild Hoogensen, “Αόρατες απειλές”/ Αρκτικό Πανεπιστήμιο, της Νορβηγίας,
• Ν. 4662/2020.
• http://karapanagos.blogspot.com/2020/05/blog–posthtml#more)